Ondernemen in Groningen. In een hoekpand in het hart van Groningen heeft Brouwerij Martinus zijn thuis gevonden. Een brouwerij met een verhaal dat begint in 2015 bij Albert-Jan Swierstra (68), de medeoprichter van het familiebedrijf. Met meer dan twintig jaar ervaring in de drukkerijwereld besloot hij samen met zijn zonen Martijn (34), Emiel (36) en echtgenote Henriëtte (66) de digitaliseringsgolf te trotseren en een nieuw avontuur aan te gaan.
Waar ooit drukpersen draaiden, pruttelen nu brouwketels. Bij binnenkomst in de brouwerij verrast een café-restaurant op de eerste en tweede verdieping zijn bezoekers. Albert-Jan, ooit een fervent zeiler, moest zijn geliefde boot verkopen omdat die rot was. “Ik heb er nu geen tijd meer voor. Mijn aandacht gaat naar de brouwerij en kleinkinderen”, aldus Albert-Jan, die aan deze krant zijn verhaal vertelt. Gelukkig woont de brouwer om de hoek van de brouwerij, café-restaurant en winkel waarin de eigen Martinus-bieren worden verkocht.
Het idee om een brouwerij te beginnen kwam niet uit de lucht vallen. Albert-Jan en Martijn hadden de groei en bloei van Brouwerij Maallust in het Drentse Veenhuizen, waar zij toentertijd het drukwerk voor deden, van dichtbij meegemaakt en waren geïnspireerd door dit succes. Een gesprek met de brouwerij zette hen aan het denken over de mogelijkheden om een eigen brouwerij te starten. De stap van drukkerij naar brouwerij leek een gewaagde en spannende sprong in het diepe. “Het pand waar we in zaten was er uitermate geschikt voor. Ik had alleen nog nooit gebrouwen”.
Gelukkig was daar familie om hem te helpen. “Mijn broer had wel ervaring. Ik vroeg hem: ‘Hoe gaat dat brouwen?’, waarop hij antwoordde met: ‘Morgen gaan we brouwen’. Daarna leerde ik een jaar lang elke maandag het vak van hem samen met Martijn. Hij had ook al twee jaar bij de drukkerij gewerkt, dus ik wist dat ik met hem kon samenwerken", vertelt Albert-Jan. "De vonk sloeg over en zo is ons idee ontstaan, er was nog geen brouwerij in de stad." Na een grondig vooronderzoek in België en Duitsland, maakten ze de sprong en investeerden ze in een brouwinstallatie die perfect in hun binnenstadspand paste. “In vier maanden tijd hebben we de drukkerij getransformeerd naar een brouwerij. Alles is het pand uitgegaan, waarna deze van boven naar beneden gestript is. Bovenin werd een lichtkoepel geplaatst, 20 m³ beton verliet het pand en we hebben een takel middenin het pand gemonteerd waar we de zakken graan mee naar boven hijsen. Daarmee verbind je ook boven en beneden met elkaar. De verbouwing kostte twee tot drie ton, de verdere investeringen een half miljoen. Maar het gaat momenteel goed.”
Begin
De brouwerij begon met zes tanks van elk tweeduizend liter, waarin ze gemiddeld één keer per week brouwden. De focus lag op het lokale aspect: leveren aan lokale horeca en het verzorgen van rondleidingen, die nu vijftien euro per persoon kosten, en kleine evenementen. Doordeweeks zijn ze bezig met de productie van het bier, in het weekend met het café-restaurant. Albert-Jan benadrukt het belang van korte lijnen en rechtstreeks contact met zijn klanten. "We zijn te klein en hebben niet echt de mogelijkheid om landelijk te werken. Nationale dekking vergt een andere logistiek, marketingbenadering en verdienmodel. De marges worden veel kleiner bij het bereiken van de schappen van supermarkten. Daardoor moet je meer produceren om in de groene cijfers te blijven. Die capaciteit hebben wij niet. Korte lijnen en directe levering zijn onze kracht. In totaal leveren we fusten en flessen aan tientallen zaken, van cafés en hotels tot kaaswinkels en slijters, veelal in Groningen. We hebben een aantal horecazaken waar we aan leveren buiten de stad, ook in Amsterdam. Dat komt omdat mijn oudste zoon Vincent (41) daar woont en het meeneemt, hij draait soms een dienst mee in het weekend. Zijn broers Martijn en Emiel zijn respectievelijk brouwer en distributeur, Henriëtte doet de klantcommunicatie.”
De bieren van Brouwerij Martinus zijn stuk voor stuk uniek, met elk een eigen karakter. "Net zoals elke bakker met hetzelfde recept toch verschillende broden bakt, zo creëert elke brouwer een eigen interpretatie van een bier. Al onze bieren zijn verschillend, toch proef je de typische Martinussmaak; aangenaam, doordrinkbaar en lekker", legt Albert-Jan uit. De brouwerij heeft veertien verschillende bieren, variërend van pils en witbier tot blond en stout. “Omdat de lijnen met de afnemers kort zijn, is de doorloop hoog. Het meeste wordt binnen twee tot drie maanden opgedronken. Daarom hoeven we het niet te pasteuriseren. Mocht er toch iets misgaan, staan we binnen vijf minuten bij ze op de stoep om het om te ruilen. Dat is het voordeel van lokaal werken.” De brouwerij koopt zelf het meeste in bij Selected Brewing Ingredients (SBI), een groothandel in Veghel. “Er is in Groningen een partij gestart met het produceren van hop, dat is in ontwikkeling. We gebruiken tientallen soorten hop, waardoor het moeilijk blijft om enkel lokaal in te kopen.”
Voelbaar
De passie voor bier en het plezier om steeds nieuwe brouwsels te ontwikkelen zijn duidelijk voelbaar. De vader van het bedrijf vertelt over zijn bieren met een glimlach op z’n gezicht en een twinkeling in zijn ogen. Ook de etiketten dragen bij aan de identiteit van elk bier, met een eigen ontwerp dat het verhaal van het bier vertelt. Brouwerij Martinus heeft een duidelijke visie: lokaal verankerd blijven en hoogwaardige kwaliteit leveren. Het familiebedrijf heeft bewust gekozen voor een organische groei, zonder zich afhankelijk te maken van externe financiers. Zo blijven ze trouw aan hun roots en kunnen ze de unieke smaak van Groningen blijven brouwen. Wel zijn er uitdagingen waar een kleine brouwerij als Brouwerij Martinus mee wordt geconfronteerd. "Het is moeilijk om bij sommige horecagelegenheden binnen te komen, omdat ze vaak gefinancierd worden door grote brouwerijen. Hierdoor is er weinig ruimte voor lokale brouwers. We moeten het vooral hebben van onafhankelijke cafés." Hij legt uit dat dit de focus van Brouwerij Martinus heeft beïnvloed, met een sterke nadruk op hun eigen horecagelegenheid en directe verkoop aan klanten.
Over de stijgende kosten in de bierindustrie zegt de eigenaar: "Ik hoor van veel ondernemers dat bier duurder wordt en dat ze nauwelijks winst maken. Zelfs als je je eigen bier brouwt, worden de kosten hoger. Vooral energie en accijnzen zijn factoren die bijdragen aan de prijsstijging." Hij geeft aan dat Brouwerij Martinus zijn prijzen met 10 procent heeft moeten verhogen om de kosten te dekken. Wat betreft de efficiëntie van het brouwproces benadrukt Albert-Jan het voordeel van het hebben van een eigen brouwerij en horecagelegenheid onder hetzelfde dak. "We hebben uitschenktanks van wel tweeduizend liter, en met onze eigen pijpleidingen hoeven we geen transportkosten te maken of fusten schoon te maken. Dit geeft ons een kortere route naar de klant en het bespaart op kosten. Er is wel een hoop tapverlies doordat bier soms te lang in de leidingen achterblijft waardoor het niet meer te drinken is. Dat is een aandachtspunt."
De ondernemer legt uit dat de horecagelegenheid ook gerechten serveert. Hoewel ze begonnen zijn met een uitgebreid menu, hebben ze zich nu gericht op eenvoudige en populaire gerechten, zoals een soep van de dag voor 6,50 euro, runderbierstoof voor 22,50 euro en een borrelplank voor 7,50 euro. "Het gaat er vooral om dat mensen hier graag zijn en hier kunnen blijven als ze wat willen eten. We willen dat ze een goede tijd hebben en dat ze, als ze vertrekken, met een tevreden gevoel weggaan. Het eten loopt heel goed."
Kick
Wanneer het gesprek zich richt op de toekomst van de brouwerij en het familiebedrijf, vertelt Albert-Jan over de overwegingen van zijn zoon om de leiding over te nemen. "Het is een lang proces. Momenteel is Martijn de eigenaar van de brouwerij en het café en huurt hij van mij het pand inclusief de brouwinstallatie. We werken aan het ontwikkelen van een nieuwe structuur. Martijn en Emiel gaan er sowieso mee door. Het is prachtig om je eigen bier van A tot Z te brouwen. Je maakt het, je proeft het en schenkt het zelf uit. Elke dag dat ik bij een tank loop, de kraan opendraai, kijk, proef en denk ‘wat is deze weer lekker!’, geeft een kick. Toch zijn mijn vrouw en ik ook toe aan rust."
Blijf op de hoogte!
Eén keer per week het actuele en relevante cafénieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
