Een harinkje aan de staart of een lekker bakje kibbeling, wie houdt daar nou niet van? Een Hollandse traditie of niet, niet overal is het toegestaan een vettig visje met uitjes en zuur te kopen en direct op te eten. Dat volgt uit een handhavingstraject dat is gestart tegen The Seafood Shop aan de Leidsestraat te Amsterdam. De gemeente Amsterdam verzet zich namelijk tegen de vorm en uitstraling van deze winkel want deze zou te toeristisch zijn. Heeft de gemeente Amsterdam een punt?
The Seafood Shop is gelegen in de Leidsestraat, midden in het toeristische centrum van Amsterdam. Het toerisme heeft als groot voordeel dat het veel geld in de la brengt bij ondernemers, maar het heeft echter ook nadelen. Zo zorgt het toerisme voor veel overlast en daarom is de gemeente Amsterdam de laatste jaren druk bezig met het verminderen van de nadelige gevolgen van het toerisme. Onderdeel van die aanpak is het strenger inkaderen en handhaven van winkels en horeca in het centrumgebied. In deze nieuwe kaders vindt de gemeente Amsterdam The Seafood Shop niet goed passen.
Blurring
Een traditionele viswinkel is een goed voorbeeld van ‘blurring’ dat we vooral kennen van een wijntje bij de kapper. Zoals doorgaans bekend is blurring vervaging van grenzen tussen verschillende functies. In een viswinkel koop je voornamelijk (rauwe) vis voor bereiding thuis, maar er is daarnaast vaak een frituur aanwezig voor onder andere een lekker bakje kibbeling. Die kibbeling en haring worden doorgaans direct opgegeten en worden dus bereid voor directe consumptie. En hoewel van uitgebreid tafelen geen sprake is, schuren die activiteiten wel tegen horeca aan. Je zou dus kunnen zeggen dat een viswinkel daarmee niet uitsluitend detailhandel is: het horeca-aspect van de viswinkel is eigenlijk altijd wel aanwezig.
Waarom gaat dit dan hier fout? Om te beoordelen of gemengde functies zijn toegestaan, moet in de eerste plaats worden gekeken naar het bestemmingsplan. Staat dit het toe, dan is er doorgaans niets aan de hand. Dat leek ook het geval te zijn bij The Seafood Shop, maar helaas voor The Seafood Shop was vlak voordat de deuren werden geopend een voorbereidingsbesluit genomen.
Voorbereidingsbesluit?
Met een voorbereidingsbesluit wordt verklaard dat een nieuw bestemmingsplan in de maak is. Het kan belangrijk zijn te voorkomen dat gebruikers nog even snel gebruik maken van de mogelijkheden die het huidige bestemmingsplan nog biedt. In een voorbereidingsbesluit kunnen regels worden opgenomen om te voorkomen dat gebruik van percelen wordt gewijzigd. In dit geval ging het om het tegengaan van de wildgroei aan toeristentrekpleisters, zoals de bekende Nutellawinkels en ticketshops. De uitstraling van de binnenstad vertroebelt door dergelijke ‘winkels’ en daar wil de gemeente Amsterdam wat aan doen. Met de opening van The Seafood Shop was sprake van gewijzigd gebruik en daarmee kwam de winkel onder een vergrootglas te liggen.
Té toeristisch…
In The Seafood Shop was een frituur aanwezig, werden ook panini’s verkocht, stond veel informatie in het Engels geschreven, was een plek aanwezig waar klanten hun broodje of kibbeling konden opeten en stond een verwijzing naar het internationale Tripadvisor. De uitstraling van de winkel werd daarom te toeristisch bevonden en dat moest veranderen. In de huidige vorm zou volgens de gemeente sprake zijn van een niet toegestaan fastfoodrestaurant.
Handhaving door de gemeente
De geconstateerde horeca-activiteiten zijn volgens de gemeente in strijd met het voorbereidingsbesluit. De gemeente verzocht de eigenaren volledig te stoppen met de verkoop van etenswaren voor directe consumptie. Dit betekende onder meer dat de frituur de deur uit moest, dat het tafeltje moest verdwijnen en dat de Engelse uitlatingen moesten worden vervangen voor Nederlandse teksten.
The Seafood Shop vindt in de eerste plaats dat zij niet onder het voorbereidingsbesluit vallen, omdat zij zich (in tijd) eerder hebben ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Verder meent The Seafood Shop geen gehoor te kunnen geven aan de gevraagde aanpassingen omdat daarmee hun verdienmodel in het water zou vallen. Bovendien heeft bijna iedere viswinkel een frituur voor onder andere kibbeling of een lekkerbekje, waardoor de eigenaren niet begrijpen waarom handhavend wordt opgetreden. Ook is het niet heel ongebruikelijk om in een internationale stad als Amsterdam Engelstalige teksten op de gevel te hebben.
Voorlopige voorziening
En zo belanden beide partijen bij de rechter. De rechtbank stelde de gemeente in het gelijk, maar de eigenaren van de The Seafood Shop zijn in hoger beroep gegaan. De hoogste bestuursrechter heeft in september dit jaar besloten de handhavingsacties van de gemeente op te schorten. Totdat de bodemrechter einduitspraak doet, mag The Seafood Shop doorgaan op dezelfde voet. Of dat een lange toekomst heeft, zal moeten blijken. Wij kijken uit naar de einduitspraak!
Belangrijke lessen
Niet op iedere horecalocatie is hetzelfde toestaan. Soms zijn bestemmingsplannen erg gedetailleerd en daarmee complex. Ondergeschikte (moderne) functies zijn niet altijd even goed in een juridisch jasje te steken. Het is belangrijk om op tijd onderzoek te doen naar de mogelijkheden op een perceel. Een jurist kan daarbij helpen zodat rompslomp en kosten worden voorkomen.
Deze bijdrage is geschreven door Michèl Kaptein (links op de foto). Hij is werkzaam bij Catch Legal, dat bestaat uit een team van gedreven juristen. Op het gebied van horeca bezit Catch Legal veel expertise en op dit vlak staan ze horecaondernemers dagelijks bij. Meer info: www.catchlegal.nl
Klik hier voor de overige bijdragen van Catch Legal
