Bier is er tegenwoordig in een bijna oneindige hoeveelheid soorten en smaken. Alleen al in Nederland ligt het aantal grote brouwerijen, uiteenlopend van kleine thuisbrouwers tot brouwerijketens, boven de achthonderd. Om zicht te houden op de ontwikkelingen presenteert De CaféKrant in de rubriek Brouwwereld de grote spelers op de nationale en internationale biermarkt. Met deze keer Hoegaarden, dat al bijna 600 jaar oud is maar in de huidige vorm eigenlijk ‘pas’ 59 jaar bestaat.
Het dorp Hoegaarden staat al sinds de Middeleeuwen bekend om zijn witbieren, die (in tegenstelling tot andere bieren, die in die stijl in het toenmalige België werden gebrouwen) niet zuur waren. De monniken in Hoegaarden begonnen in 1445 met het produceren van hun tarwebier en hun band met handelaren in de noordelijke Nederlanden, stelden hen in staat om te experimenteren met ingrediënten als sinaasappelschillen en koriander uit de latere Nederlandse kolonie Curaçao. Deze toevoegingen zorgden ervoor dat de bieren uit Hoegaarden opvielen binnen het grote aanbod en dat was een van de redenen dat het dorp in 1758 maar liefst 38 brouwerijen (1 brouwerij op elke 58 inwoners) en meer dan 100 mouthuizen telde. De andere reden dat Hoegaarden zo’n belangrijke brouwplek werd was het gunstige belastingklimaat: het dorp vormde een enclave van het prinsdom Luik binnen het hertogdom Brabant en viel zo, wat betreft accijnzen en andere tarieven, tussen wal en schip. Dit zorgde ervoor dat de accijnzen in Hoegaarden laag waren en maakte ook een accijnsvrije uitvoer van het bier naar Brabant mogelijk.
Vanaf deze hoogtijdagen, halverwege de achttiende eeuw, nam het aantal brouwerijen gestaag af en de Tweede Wereldoorlog had zelfs zo’n impact op de brouwindustrie in Hoegaarden dat in 1957 met Tomsin de laatste brouwerij zijn deuren sloot. Pierre Celis, een melkboer die naast die brouwerij woonde en in het verleden weleens meehielp met brouwen, besloot in 1965 om het Hoegaardse witbier nieuw leven in te blazen door op zijn hooizolder brouwerij De Kluis te starten. Celis brouwde zijn witbieren met de traditionele ingrediënten water, gist, tarwe, hop, koriander en gedroogde Curaçao sinaasappelschillen volgens ouderwets recept. Zijn brouwsels waren zo’n succes dat hij in de jaren tachtig een volgende stap kon zetten met de aankoop van de voormalige limonadefabriek van Hougardia als nieuwe brouwlocatie, maar in 1985 gooide een grote brand roet in het eten. Celis werd hierdoor gedwongen opnieuw te beginnen, al kreeg hij wel vanuit allerlei brouwerijen om hem heen de helpende hand toegestoken. Interbrew, op dat moment de grootste brouwerij van België, leende hem daarnaast geld om zijn brouwerij te herbouwen en dit leidde uiteindelijk tot een eigenaarswissel. Celis kreeg namelijk het gevoel dat Interbrew via deze lening probeerde om invloed uit te oefenen op zijn manier van brouwen en uiteindelijk besloot hij om Hoegaarden helemaal over te doen aan het concern.
Zelf vatte hij daarna het idee op om aan de andere kant van de Atlantische Oceaan aan de slag te gaan en met zijn Celis Brewery in het Texaanse Austin begon hij tarwebieren brouwen volgens het originele Hoegaarden-recept. Zijn oude brouwerij in België kwam onder de paraplu van Interbrew, dat in 2004 samenging met het Braziliaanse AmBev en zo InBev vormde. Het nieuwe moederbedrijf vatte eind 2005 het plan op om de productie van Hoegaarden naar haar brouwerij in Jupille in Luik te verhuizen en zo uit het dorp te vertrekken. In 2007 werd na aanhoudende protesten vanuit de gemeenschap en vrees over kwaliteitsverlies echter besloten om het witbier toch in Hoegaarden te blijven brouwen. Om nieuwe stappen te kunnen zetten besloot InBev de brouwerij voor miljoenen te moderniseren en ook in de afgelopen vijftien jaar heeft AB-InBev, zoals het bedrijf na een fusie met Anheuser-Busch in 2008 officieel door het leven gaat, de nodige investeringen gedaan. Zo werd in 2019 bekendgemaakt dat er 42 miljoen euro in de uitbreiding van de bottelarij werd gestoken en vorig jaar kwam het nieuws naar buiten dat AB-InBev nog eens 31 miljoen in haar Belgische brouwerijen, waaronder Hoegaarden, investeerde. Hoofddoel van deze laatste investeringsronde is om een grotere impact te maken op de alcoholvrije markt.
In eigen land is de brouwerij een belangrijke speler en naar eigen zeggen komen negen van de tien witbieren die tegenwoordig in België verkocht worden bij Hoegaarden vandaan. AB-InBev heeft zich de afgelopen jaren daarnaast ingespannen om voet aan de grond te krijgen in Azië en Hoegaarden wordt voor de lokale markt aldaar inmiddels ook gebrouwen in Vietnam en China. Het witbier is nog altijd het paradepaard, maar de brouwerij maakt inmiddels zes verschillende soorten. In de zomer vinden de radlers Hoegaarden Citrus, Hoegaarden Agrum (met sinaasappel- en grapefruitsap), Hoegaarden Cherry en Hoegaarden Rosée gretig aftrek. Voor de koudere maanden wordt Hoegaarden Spéciale, een steviger goudblond witbier, gemaakt.
Blijf op de hoogte!
Eén keer per week het actuele en relevante cafénieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
