Exclusief: Illegale sigaar van de overheid

Het rookverbod heeft als gevolg dat je als café-eigenaar wel een rookruimte mag hebben in je café, maar er niet mag werken. Glazen opruimen en de
asbak legen? Dat mag feitelijk niet. Er zijn gevallen bekend waarbij de barman na sluitingstijd tijdens het schoonmaken en opruimen een sigaret opstak in zijn eigen kroeg en daarvoor een fikse boete kreeg. Volgens Tjitte Mastenbroek, woordvoerder van de NVWA, is dit een uitzonderingsgeval, maar is de boete wél terecht uitgeschreven. Roken in ruimten waar een rookverbod geldt is immers nooit toegestaan. Ook niet na sluitingstijd.

*Smoke & Play*
Holland Casino – een honderd procent staatsbedrijf – heeft rookruimtes waarin speelautomaten staan. In deze zogenaamde ‘Smoke & Play Zones’ is roken toegestaan. Deze ruimtes hebben Holland Casino bovendien behoed voor een verlies: in 2013 kon het bedrijf 22 miljoen euro verlies noteren, en in 2014 (na invoering van deze ruimten) was er een winst van 12 miljoen euro. Holland Casino heeft de Smoke & Play Zones bij opening extra aandacht gegeven en de bezoekers zelfs gratis sigaren aangeboden door een Cubaanse ‘sigarenroller’; dit gebeurde toen de vestiging in Breda de Smoke & Play ruimte opende. Een staatsbedrijf dat roken niet ontmoedigt maar faciliteert? Een ongebruikelijke gang van zaken… Dat vraagt om nader onderzoek.

*Reactie NVWA*
Waarom mag Holland Casino speelautomaten in rookruimten plaatsen? De speelautomaten moeten immers zo af en toe leeggehaald en onderhouden worden. Ook mogen er in de rookruimte niet meer speelautomaten staan dan erbuiten. Een kroegbaas mag technisch gezien de speelautomaat of gokkast niet legen of laten repareren wanneer de rookruimte in gebruik is. Geldt dat ook voor Holland Casino? Tjitte Mastenbroek is woordvoerder van de NVWA en geeft per e-mail antwoord op onze vragen. Holland Casino loopt wel degelijk kans om boetes te ontvangen, zo blijkt uit zijn verhaal. De NVWA controleert immers gewoon bij Holland Casino en wanneer er werknemers in de rookruimte aanwezig zijn, en wanneer er dan tabaksrook wordt waargenomen of geroken, dan volgt er een boete. Een speelautomaat in de rookruimte mag wel door personeel onderhouden worden indien er geen tabaksrook aanwezig is.

*Oneerlijke concurrentie*
Holland Casino heeft een truc gevonden om personeel de rookruimte te laten betreden. Op gezette tijden wordt de (rook)lucht uit de ruimte gezogen en vervangen door verse lucht, waarna medewerkers kunnen schoonmaken. Deze technologische voorsprong op cafés is enkel mogelijk gemaakt door het doen van grote investeringen. Een budget dat in dit geval voor honderd procent uit de staatskas komt en Holland Casino voor de ondergang behoed heeft. Holland Casino is immers een staatsbedrijf. De staat ziet dus wel degelijk in dat het faciliteren van roken een bedrijf van de ondergang kan redden. Een geval van oneerlijke concurrentie? De woordvoerder van Holland Casino onderstreept het baling van de rookruimtes: “Het is voor rokende gasten niet makkelijk om bij een casino even naar buiten te lopen zoals dat bij een café wel het geval is. Ze moeten zich elke keer dat ze weer naar binnen komen opnieuw registreren en identificeren. Dat proces, zeker als het wat drukker is, kost tijd en is wordt als zeer hinderlijk ervaren door de gast.”

*Overheid bemoedigt roken*
Bij de opening van de Smoke & Play ruimte in Holland Casino Breda in december 2014 werden gratis Cubaanse ‘Holland Casino sigaren’ uitgedeeld. Volstrekt ongeoorloofd. Een passage uit de tabakswet: ‘Elke vorm van reclame of sponsoring is verboden’. In dit specifieke geval heeft Holland Casino zeer duidelijk de Tabakswet overschreden, met als doel om meer bezoekers naar de vestiging te lokken. Uiteindelijk zijn deze sigaren betaald met belastinggeld en daarna gratis weggegeven. Wat staat hierover ook alweer in de Tabakswet? ‘Iedere uitreiking om niet of tegen een symbolische vergoeding, die het aanprijzen van een tabaksproduct ten doel of tot rechtstreeks of onrechtstreeks gevolg heeft, is verboden.’

De woordvoerder van Holland Casino bagatelliseert het voorval: “Tijdens de opening van de rookruimte in Breda was er een feest met Cubaans thema. Daar werden dus allerlei Cubaanse hapjes geserveerd en er was in de zaal een Cubaanse sigarenroller aanwezig. Gasten die dit leuk vonden konden een sigaar laten draaien. Het is dus niet zo dat er dozen met sigaren weg werden gegeven of dat er sigaretten werden uitgedeeld. Dit was een eenmalige en ludieke omkleding van een opening zoals veel bedrijven (ook in de horeca) dit doen en had zeker niet als achtergrond het aanzetten tot roken van sigaretten.”

*Het voorval met de gratis sigaar*
Tom Voeten, voorzitter van Clean Air Nederland, is verbaasd over deze actie: “Echt waar? Wanneer dit klopt, dan wil ik daar het fijne van weten. Het is ronduit banaal om financieel gewin voor de gezondheid van individuen te plaatsen. We hebben het over 20.000 rokers per jaar die eerder overlijden door hun verslaving.”

Noël Leise, directeur van Holland Casino Breda, was niet bereikbaar voor commentaar. De woordvoerder van Holland Casino is daarentegen wel zeer enthousiast over de Smoke & Play ruimten: “Eén keer in de twee uur wordt met een sterke afzuiginstallatie de rook weggezogen uit de ruimte. Daarna wordt er service gedaan aan de ruimte. Op dat moment zijn er geen rokers binnen en is de rook weggezogen. De rook is zelfs schoner op dat moment dan buiten de ruimte.” Dat café-eigenaren niet het geld hebben om een dergelijke afzuiginstallatie te bouwen, wordt voor het gemak maar even vergeten… De staat heeft immers geen belang in de cafébranche.



*Natte Horeca Nederland*
Lenny Sinke is lid van het bestuur van Natte Horeca Nederland. Zij vindt dat rookruimten binnen de horeca een belangrijke functie vervullen. Clean Air Nederland wil daarentegen de gehele horeca rookvrij hebben. Dit betekent het einde van de rookruimte. Lenny: “Deze organisatie krijgt geld van het Longfonds en andere partijen om een rechtszaak tegen de staat aan te spannen om ook rookruimten in de horeca te verbieden. Volgens Clean Air Nederland zou het vooral gaan om ‘zwerfrook’ die onveilig is voor horecagasten, maar dat is natuurlijk klinkklare onzin. Buiten op straat heb je ook zwerfrook, en zeker als iedereen straks buiten gaat staan om te roken. Het is natuurlijk van de gekke dat je ons eerst laat investeren in rookruimten om ze daarna te gaan verbieden.”

*Bruine kroegen klagen het vaakst*
Tom Voeten (Clean Air Nederland) beaamt dat de gang van zaken zeer ongelukkig is. “Wanneer de Nederlandse overheid roken in de horeca gewoon in één klap had verboden, dan was er niks aan de hand geweest. Kijk maar naar de restaurants en naar de landen waar wél een algeheel rookverbod is. Geen enkel probleem. Feitelijk zijn het alleen nog maar de bruine kroegen die klagen over het rookverbod. Ze geven aan dat de omzetten teruglopen door het rookverbod, maar voordat dit verbod van kracht ging, zag je al een daling van hun omzet. Bruine cafés zijn gewoon niet populair, en dat heeft niets met het rookverbod te maken. De gemiddelde klager is dan ook een eigenaar van een bruin café die zelf stevig meerookt met zijn vaste gasten en het financieel zwaar heeft. De horecaondernemers met een grotere en financieel gezonde zaak hoor je niet klagen. Wat ik wel lastig vind, is het ‘zwabberbeleid’ van de overheid en Koninklijke Horeca Nederland. Ik heb mijn contacten binnen KHN, en ook zij geven ook aan dat er totaal geen visie is wat dat betreft. Ze waaien een beetje met alle winden mee, denk ik. En aan de kant van de overheid? Daar zie ik duidelijk dat met name de VVD, wat natuurlijk een lobby-partij is, zich sterk laat beïnvloeden door de markt, zodat er nog steeds geen algeheel rookverbod in de horeca is. Dat verbod had er natuurlijk al wel moeten zijn, aangezien de Hoge Raad ons drie jaar geleden al in het gelijk stelde en roken in de horeca feitelijk gewoon verboden is.”

*Wat nu?*
De één wil een totale uitbanning van roken binnen de horeca, de ander stelt dat roken gewoon bij de bedrijfsvoering hoort en dat er zonder faciliteiten voor rokers binnen de horeca geen toekomst is. De Smoke & Play ruimtes in Holland Casino onderstrepen dat de overheid meer belang hecht aan financieel gewin dan aan gezondheid. Rookruimten verbieden in de horeca? Dat wordt lastig voor een overheid die zelf de kas spekt door roken in staatscasino’s te faciliteren. Sterker nog: diezelfde overheid bood gasten zelfs een illegale gratis sigaar aan. Dit verhaal kan nog weleens een staartje krijgen.



~Thijs Jacobs~

Reageren op dit artikel? Stuur een e-mail naar de redactie via "deze link":mailto:redactie@uitgeverijps.nl