Schulden lopen op – Dertig procent groei t.o.v. 2020 – Personeelstekort blijft groot probleem
Iedere week dat de horeca langer dicht blijft, kost het de sector 200 miljoen euro. Dat blijkt uit de sectorprognose van ABN AMRO.
Sectoren die een jaar geleden flink minder omzetten, leken net weer terug te krabbelen naar het niveau van voor de pandemie toen er nieuwe maatregelen werden ingevoerd om de opmars van de nieuwe coronavariant omikron tegen te gaan. Tel hierbij de snel stijgende grondstof- en energieprijzen, wat een opwaarts effect heeft op de inkoop- en afzetprijzen, en de druk op ondernemers is compleet: elke week dat de huidige lockdown langer duurt, kost dat de horeca circa 200 miljoen euro omzet.
De leisure-sector, waartoe onder meer restaurants, hotels en reisorganisaties behoren, groeit dit jaar naar verwachting met 30 procent ten opzichte van 2020 en volgend jaar met 35 procent ten opzichte van 2021. Dit lijkt hoog, maar het is minder dan de 40 procent voor beide jaren die eerder was verwacht. Bovendien komt de sector hiermee in 2022 nog altijd niet terug op het niveau van 2019, het jaar voordat de pandemie uitbrak.
Leisure
De leisure heeft tijd nodig om te herstellen van de zware klappen die de sector heeft opgelopen door de coronapandemie. Herstel van de sector hangt sterk af van de duur van de huidige restricties. De harde lockdown waarin alle eet-en drinkgelegenheden en ook musea, attractieparken en bioscopen verplicht gesloten zijn, geldt in elk geval tot en met 14 januari. Hoe snel de lockdown wordt opgeheven is afhankelijk van onder andere de ernst en snelheid van verspreiding van de omikron-variant en de snelheid van vaccineren met een boosterprik.
Hotels
Door de nieuwe coronavariant omikron wordt het herstel van de reisbranche flink vertraagd. Landen gooien grenzen dicht of hanteren strengere voorwaarden om binnen te komen, waardoor internationaal reizen wordt beperkt. Met name hotels in Amsterdam gericht op de buitenlandse toerist en/of zakelijke reiziger zien hun omzetten niet snel herstellen. Hoewel Nederlanders vaker in eigen land op vakantie gaan tijdens de coronapandemie, verblijven ze veelal in vakantieparken en campings. Bovendien heeft het wegblijven van buitenlandse toeristen niet alleen een negatief effect op hotels maar ook op onder meer musea en restaurants.
Harde lockdown
Aan het hoopvolle derde kwartaal van 2021, waarin de sector net weer aan het opkrabbelen was, kwam abrupt een einde met de aankondiging van nieuwe maatregelen. De harde lockdown betekent wederom een flinke dreun voor de leisure-sector. Veel ondernemers hebben al bijna twee jaar veerkracht getoond, maar de rek is er bij velen wel uit. Hoewel bijvoorbeeld sommige restaurants inzetten op afhaal- en bezorgmaaltijden, is dit niet voor alle restaurants weggelegd. Door de verlenging van de maatregelen tot zeker half januari missen vele de hoge omzetten van de normaal gesproken drukke kerstperiode. Tijdens de lockdown van vorig jaar namen de bestedingen van klanten van ABN AMRO in restaurants af met 55 procent in de kerstweek ten opzichte van dezelfde week in 2019; voor cafés was dit zelfs 72 procent. Maaltijdbezorging profiteerde en zag de bestedingen toenemen met 41 procent. Als de lockdown na 14 januari 2022 wordt voorgezet dan wordt de omzetuitval van de horeca nog groter. Tijdens de lockdown in het eerste kwartaal van 2021 zette de horeca met ruim 2 miljard euro ruim de helft minder om dan in het eerste kwartaal van 2019, het laatste jaar voor corona uitbrak. Per week betekent dit voor de horeca een omzetuitval van circa 200 miljoen euro.
Bier
Naast het coronageweld is de pijn ook voelbaar op andere terreinen. Door het snelle herstel in het afgelopen jaar is een tekort aan containers ontstaan en zijn grondstof- en energieprijzen gestegen, zodat verschillende branches, zoals de voedingsmiddelenindustrie, de bouwmaterialenindustrie en de verpakkingsmiddelenindustrie tegen hogere inkoopprijzen aankijken en deze – wanneer mogelijk – in hun afzetprijzen doorberekenen. Dit betekent hogere prijzen in de industriesector, de bouw en de transportsector. Ook in de voedingssector zijn de afzetprijzen flink gestegen.
Zo heeft Heineken de prijs van een glas bier in de horeca verhoogd. De brouwer zag door de prijsstijgingen van aluminium, plastic, karton, hop en gerst van circa 30 tot 50 procent geen andere mogelijkheid, zo vertelde Heineken CEO Dolf van den Brink aan de media.
Personeelstekort blijft
Horecaondernemingen zijn naarstig op zoek naar personeel. Aan het eind van het derde kwartaal van 2021 heeft de branche 83 vacatures per 1.000 banen openstaan. Dit is bijna het dubbele van de vacaturegraad van alle economische activiteiten. Bovendien ligt de vacaturegraad in de horeca fors hoger dan in 2019. De concurrentie met andere sectoren om personeel is daarbij de grootste hindernis om vacatures te vervullen, blijkt uit gegevens van het CBS. Van de ondernemers in de horeca heeft 44 procent angst dat werkzoekenden kiezen voor andere bedrijfstakken. Zo kunnen jongeren tegen een hoger salaris werken bij locaties van de GGD, waar de werktijden bovendien regelmatiger zijn.
ABN AMRO vreest dat de harde lockdown de uitstroom van gekwalificeerd horecapersoneel zal versnellen de komende weken. Dit terwijl deze na de lockdown weer zo hard nodig zullen zijn. Het probleem van de personeelstekorten is niet zomaar opgelost en kan een serieuze rem vormen op herstel van de branche. Ook voor de coronacrisis had de horeca te maken met een groot verloop van personeel, waardoor de branche werd geconfronteerd met hoge kosten en een toename van het structurele tekort. Hoge vacaturegraad in de horeca
Onzekerheid
Het vervroegen van de sluitingstijden naar 17.00 uur werd bijvoorbeeld door veel ondernemers creatief opgevangen. Zo boden sportscholen een groot deel van hun lessen overdag aan, stapte de horeca over op lunches en dunches (combinatie van een lunch en een diner) en werd er weer volop bezorgd. Dat kon echter niet voorkomen dat deze gedeeltelijke lockdown de omzet van horecaondernemers fors raakte. In de eerste week van de avondsluiting is te zien dat de consumentenbestedingen bij restaurants en cafetaria’s met bijna 50 procent afnamen ten opzichte van diezelfde week in 2019.
Consumentenbestedingen
Het niveau van de consumentenbestedingen ligt dit jaar nog onder het niveau van 2019 en er is relatief veel gespaard tijdens de coronapandemie. Deze combinatie maakt dat er ruimte is voor inhaalvraag in 2022. Afgelopen jaar heeft bovendien laten zien dat bestedingen in de horeca snel toenemen zodra maatregelen worden opgeheven. Ondanks deze positieve verwachtingen rondom de veerkracht van consumentenbestedingen zijn er echter ook veel onzekerheden voor de leisure-sector. Zo kampt de sector met personeelstekorten en schulden.
Schulden
Veel ondernemingen hebben baat gehad bij steunregelingen van de overheid zoals de NOW en TVL. Het aantal faillissementen en opheffingen is relatief laag. Hoewel de overheid deze steun ook voor de huidige lockdown heeft toegezegd, mogelijk tot en met het eerste kwartaal van 2022, hebben veel leisure-ondernemingen flinke schulden opgebouwd. Aan de belastingdienst, banken en verhuurders moeten nog aanzienlijke bedragen worden terugbetaald. Zo is de belastingschuld van horecaondernemingen op 31 augustus 2021 opgelopen tot 1.285 miljoen euro en heeft 12 procent van de horecaondernemers aangegeven een huurschuld te hebben. De terugbetaling drukt de mogelijkheden om te investeren in medewerkers, digitalisering en vernieuwing.
Blijf je graag op de hoogte?
Eén keer per week het actuele en relevante cafénieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
