Bier is er tegenwoordig in een bijna oneindige hoeveelheid soorten en smaken en alleen al in Nederland ligt het aantal brouwerijen, uiteenlopend van kleine thuisbrouwers tot grote brouwerijketens, boven de achthonderd. Om zicht te houden op de ontwikkelingen presenteert De CaféKrant in de rubriek Brouwwereld de grote spelers op de nationale en internationale biermarkt. Met deze keer ‘t IJ, de Amsterdamse brouwerij die als een van de pioniers op de Nederlandse speciaalbiermarkt geldt.
Het idee om zelf bier te gaan brouwen deed muzikant Kaspar Peterson op toen hij met zijn band Door Mekaar in de eerste helft van de jaren tachtig door België tourde. Het bieraanbod in Nederland bestond in die tijd nog voornamelijk uit pils en bieren als oud bruin. Peterson zag echter in België dat er veel meer mogelijk was. Nadat hij in eerste instantie nog in een kraakpand was begonnen met brouwen, kwam hij in 1985 terecht bij het leegstaande Gemeentelijk Badhuis Funen. Dit bleek vanwege een uitgebreid watertoevoer- en afvoersysteem en de aanwezigheid van een stoomgenerator een ideale locatie voor een brouwerij, hier kon ‘t IJ echt van start gaan. De nabijgelegen molen De Gooyer hoort overigens niet bij het pand zelf, maar is wel een blikvanger van de brouwerij geworden met onder meer een plekje op het bekende logo met de struisvogel.
In De Gooyer werd in de eerste jaren van ‘t IJ wel de voor het brouwen benodigde mout gemalen. De kwaliteit die de molen leverde bleek echter niet constant genoeg, waarna de brouwerij een eigen schrootmolen aanschafte. Peterson kon zich, nadat hij voor de groep Drukwerk de hit ‘Je loog tegen mij’ had geschreven en daar een aardig zakcentje aan overhield, inmiddels helemaal toeleggen op het brouwen en ‘t IJ werd met zijn proeflokaal en terras een bekende plek in Amsterdam. Vanwege zijn voorliefde voor de Belgische bierstijlen was het geen verrassing dat Peterson begon met de Zatte en de Natte, respectievelijk een tripel en een dubbel. ‘t IJ was in de eerste decennia nog voornamelijk een Amsterdamse brouwerij en aan het einde van de jaren negentig werd negentig procent van het bier in de hoofdstad en de directe omgeving verspreid.
Overname
De brouwerij groeide in de daaropvolgende jaren gestaag verder en in 2008 vonden er grote veranderingen plaats in de leiding van ‘t IJ. Peterson zette na ruim twintig jaar een punt achter zijn werkzaamheden en hij verkocht zijn brouwerij aan horecaondernemers Patrick Hendrikse en Bart Obertop. Zij waren in die tijd allebei al in dienst van ‘t IJ en runden daarvoor samen ook een café. Hendrikse deed na de overname van ‘t IJ het merendeel van zijn andere zaken van de hand om zich volledig te kunnen richten op de brouwerij. Bij de verkoop van ‘t IJ bedong Peterson dat de nieuwe eigenaren de brouwerij een aantal jaar onveranderd zouden houden.
Onder leiding van Hendrikse en Obertop werden nieuwe bierstijlen als de IPA en verschillende pale ales toegevoegd aan het assortiment van ‘t IJ. In de eerste jaren van het vorige decennium bleek de oude brouwerij aan de Funenkade de vraag niet meer bij te kunnen houden en om deze reden opende ‘t IJ in 2013 een tweede brouwerij aan het Zeeburgerpad. Op de oude locatie wordt tegenwoordig nog altijd het tapbier voor het proeflokaal van ‘t IJ gebrouwen, terwijl op het Zeeburgerpad de flessen en fusten voor andere horecabedrijven worden gevuld. De geschatte brouwcapaciteit was na de opening van de tweede locatie zo’n tienduizend hectoliter per jaar, maar kort daarna werd de brouwerij aan het Zeeburgerpad ook alweer uitgebreid. In 2016 werd er meer dan dertigduizend hectoliter gebrouwen op de twee locaties.
Duvel Moortgat
Waar ‘t IJ in de eerste drie decennia van zijn bestaan nog op eigen benen stond, is de brouwerij inmiddels alweer enige tijd in handen van het Belgische Duvel Moortgat. In 2015 nam het bedrijf 51 procent van de aandelen in ‘t IJ over voor een, door Quote gerapporteerd, bedrag van veertien miljoen euro. De samenwerking tussen ‘t IJ en Duvel Moortgat had in eerste instantie als doel om onder meer stappen te zetten op het gebied van brouwtechniek en distributie, plus de financiële slagkracht van de Amsterdamse brouwerij te vergroten. Volgens bovengenoemd zakenblad heeft Duvel Moortgat in 2019 ook de rest van de aandelen in ‘t IJ overgenomen. Naar schatting is er met de complete overname, waaronder ook zaken als brouwketels en voorraden, een bedrag van tussen de 35 en 40 miljoen euro gemoeid geweest.
De deal tussen ‘t IJ en Duvel Moortgat heeft in ieder geval de hazy IPA ‘t IJ van de Duvel opgeleverd en dat is slechts een van de vele bieren die deel uitmaken van het huidige assortiment van de brouwerij. De Zatte en Natte, waar het een kleine veertig jaar geleden allemaal mee begon, zijn anno 2023 nog altijd sterkhouders voor ‘t IJ en zij hebben gezelschap gekregen van bieren als het witbier IJwit, de IJ I.P.A., het zwaar amber Columbus en de seizoensbieren PaasIJ, IJbok en de IJndejaars. In tegenstelling tot vroeger zijn de bieren van ‘t IJ niet meer alleen in Amsterdam te krijgen, maar is een groot deel van de core range inmiddels in heel Nederland te vinden.
Ondanks de overname door Duvel en de verkrijgbaarheid van ‘t IJ buiten de stadsgrenzen beschouwt de brouwerij zich ook tegenwoordig nog altijd als Amsterdams: “Een ingelijst shirt van Ajax, een eigenwijs karakter, aanhaken met kunst en cultuur. Het is nog steeds wel Amsterdams”, vertelde brandmanager Louis Croonen vorig jaar aan AT5. De kans dat ‘t IJ binnen afzienbare tijd ook de grens overgaat is dan ook niet zo groot: “Tegen die tijd heb ik waarschijnlijk een lange grijze baard." Met het in 2020 geopende proeflokaal ‘t Blauwe Theehuis in het Vondelpark heeft ‘t IJ naast de oude locatie aan de Funenkade overigens ook een tweede plek waar bezoekers terecht kunnen voor een biertje.
Fotografie: Brouwerij 't IJ
Blijf op de hoogte!
Eén keer per week het actuele en relevante cafénieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
